- μετάφραση
- (Βιολ.). Μετατροπή γενετικά κωδικοποιημένων οδηγιών, που περιέχονται στα νουκλεϊκά οξέα, σε μια σειρά αμινοξέων, με σκοπό την κατασκευή μιας πρωτεΐνης σε ένα κύτταρο· ονομάζεται, επίσης, και πρωτεϊνοσύνθεση. Η μ. χωρίζεται σε τρία στάδια: την έναρξη, την επιμήκυνση και τη λήξη. Το στάδιο της έναρξης περιλαμβάνει την πρόσδεση του ριβοσώματος στον αγγελιοφόρο RNA και τον σχηματισμό του συμπλόκου έναρξης, που αποτελείται από διάφορους παράγοντες έναρξης της μ., το tRNA της μεθειονόνης (το πρώτο αμινοξύ που προστίθεται πάντα κατά τη μ.), καθώς και GTP και ATP, ως πηγή ενέργειας· η έναρξη αποτελεί το πιο αργό στάδιο της μ. και ουσιαστικά καθορίζει τον ρυθμό της πρωτεΐνοσύνθεσης. Το στάδιο της επιμήκυνσης περιλαμβάνει την προσθήκη των αμινοξέων στην συντιθέμενη πολυπεπτιδική αλυσίδα και τη μεταξύ τους ένωση με πεπτιδικούς δεσμούς. Τέλος, το στάδιο της λήξης, αφορά την απελευθέρωση της πολυπεπτιδικής αλυσίδας από το σύμπλοκο της πρωτεϊνοσύνθεσης και του ριβοσώματος από το mRNA.
* * *η (ΑΜ μετάφρασις) [μεταφράζω]1. εξήγηση, μεταγλώττιση, ερμηνεία2. μεταφορά προφορικού ή γραπτού λόγου από μια γλώσσα σε άλληνεοελλ.1. συνεκδ. το κείμενο που έχει μεταφραστεί από άλλη γλώσσα («προτιμώ να διαβάσω τη μετάφραση παρά το πρωτότυπο»)2. (γλωσσ.-λογοτ.) η διαδικασία και το αποτέλεσμα τής απόδοσης σε μια γλώσσα γραπτού ή προφορικού κειμένου από άλλη, υπό τον όρο ότι τηρούνται οι σημασιολογικές και υφολογικές αντιστοιχίες (α. «λογοτεχνική μετάφραση» β. «μετάφραση τής Αγίας Γραφής»)3. (επικοιν.) η διαδικασία αποκρυπτογράφησης ή αποκρυπτοφώνησης ενός σήματος, καθώς και η αντιγραφή ή εκτύπωση τού αντίστοιχου κειμένου4. βιολ. ο σχηματισμός πρωτεϊνών από το ριβονουκλεϊκό οξύμσν.-αρχ.διατύπωση ενός κειμένου με άλλο φραστικό τρόπο ή σε άλλο λεκτικό ύφος, μεθερμήνευση, παράφραση.
Dictionary of Greek. 2013.